De sleutel voor betere zorg en kwaliteit van leven in verpleeghuizen

We willen allemaal dat de zorg voor onze ouders en grootouders goed is geregeld en dat onze dierbaren het laatste stukje van hun leven zo aangenaam mogelijk doorbrengen. En we willen allemaal dat je, ook als je van hulp afhankelijk bent, zo veel mogelijk het leven kunt blijven leiden, zoals jij dat zelf wil.

Twee jaar geleden werd het duidelijk: de kwaliteit van zorg en leven voor bewoners in verpleeghuizen moest omhoog. Er is sindsdien in de verpleeghuizen van ons land, waar mensen wonen omdat ze niet langer zelfstandig thuis kunnen wonen en waar ze zorg ontvangen, veel gedaan om de kwaliteit te verbeteren. Nu is het moment daar om de sector door te laten groeien tot een blijvend lerende sector. Eén die niet alleen nu een optimale kwaliteit van zorg en leven biedt aan de bewoners, maar klaar is voor de maatschappelijke veranderingen. Nederland vergrijst en mensen blijven langer thuis wonen. Ze komen daardoor met een complexere zorgvraag uiteindelijk in een verpleeghuis en blijven daar vervolgens korter. Dat vergt meer van professionals en multidisciplinaire teams in verpleeghuizen die zich dag in dag uit voor hun bewoners inzetten. Ook omdat geen bewoner gelijk is qua zorgvraag en wens voor invulling van kwaliteit van leven. Het is maatwerk, afgestemd op de behoeften en wensen van een bewonersgroep in een zorglocatie. Mensen ontvangen slechts een klein deel van de dag zorg – welzijn, een zinvolle dagbesteding, persoonlijke aandacht zijn net zo belangrijk voor hun kwaliteit van leven.

De sleutel voor die goede zorg ligt niet in één kwantitatieve norm, maar bij een verantwoorde personeelssamenstelling, afgestemd op de behoeften van de bewonersgroep. Dus voldoende medewerkers én tevens de juiste mix aan medewerkers qua competenties, want dat laatste blijkt minstens zo belangrijk. De gewenste mix aan medewerkers wordt bepaald in de driehoek bewoner – professional – bestuurder.

Normen

Om zorginstellingen te helpen inzicht te krijgen in wat voor hun bewonersgroep de juiste mix qua personeelssamenstelling is, heeft de stuurgroep Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg normen vastgesteld voor aandacht & aanwezigheid, kennis & vaardigheden en reflecteren & leren. Eén daarvan is dat er altijd minimaal 2 zorgverleners zijn op drukke momenten. Een ander regelt de ’24-uurs beschikbaarheid van een verpleegkundige binnen 30 minuten’.

Daarnaast is er een palet aan praktische instrumenten ontwikkeld. Deze instrumenten zijn ontwikkeld met 40 teams van zorginstellingen die door het gehele land gevestigd zijn. Er zijn praktische instrumenten die helpen de medewerkers in hun contact met de bewoners, maar ook voor het management en het bestuur om gezamenlijk te komen tot de juiste mix en uiteindelijk tot strategisch personeelsbeleid. Dit is niet een eenmalige exercitie, maar een continue repeterende slag langs de gehele driehoek: wie zijn de bewoners en wat is hun behoefte, welke eisen stelt dit aan het team qua aantal en competenties en hoe anticipeert het bestuur hier duurzaam op. Dit is niet vrijblijvend: het komt terug in de jaarlijkse inkoopgesprekken van zorgaanbieders met de zorgkantoren. Ook gaat iedere organisatie jaarlijks rapporteren op 5 essentiële personeelselementen, zoals verzuimcijfers of verhoudingen in contracten, vast & flex. Deze 5 zogenaamde indicatoren zijn nu eenduidig voor iedere organisatie gedefinieerd. Dit geeft inzicht, waardoor organisaties goed van elkaar kunnen leren en ontwikkelingen in de sector kunnen worden gevolgd.

Volgende stappen

Deze normen en instrumenten worden vanmiddag als samenhangend geheel ter toetsing aangeboden aan het Zorginstituut op 20 december 2018. Dat is niet het einde, maar de start van een implementatieprogramma en tevens een wetenschappelijk monitorings- en onderzoeksprogramma voor meer inzicht in deze maatschappelijk belangrijke sector.

De sector wil nu constructief doorpakken om te transformeren naar een continue lerende sector, dit monitoren en verder ontwikkelen. Met als einddoel: optimale kwaliteit van leven van de bewoners van verpleeghuizen en medewerkers die met meer plezier en tevredenheid hun werk kunnen uitvoeren.

“Hoe persoonsgerichte zorg eruit ziet, is te lezen in deze vandaag verschenen uitgave van de Patiëntenfederatie. Daarin zijn 70.000 ervaringen van patiënten en bewoners opgetekend.”