Hoofdbehandelaar wordt regiebehandelaar: wat betekent dit voor ons beroep?

Voortaan wordt er niet meer gesproken over hoofdbehandelaar, maar over regiebehandelaar. Het Centraal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg (CTG) heeft besloten om de taken en verantwoordelijkheden van zorgverleners die betrokken zijn bij de behandeling van een patiënt anders te omschrijven. Wat betekent deze uitspraak voor ons beroep?

Tot voor kort werd de hoofdbehandelaar gezien als eindverantwoordelijk voor de behandeling van een patiënt. Vanwege de toegenomen complexiteit van de zorg, die soms door zorgverleners van verschillende instellingen wordt verleend, is meer flexibiliteit nodig. Daarom gaat het voortaan om een gedeelde verantwoordelijkheid. Hoe ziet dat eruit? In gevallen waarin twee of meer zorgverleners betrokken zijn bij de behandeling van een patiënt, heeft elke zorgverlener een eigen professionele verantwoordelijkheid. In complexere gevallen wijzen ze zelf één van hen als regiebehandelaar aan.

“Er wordt in de praktijk nog vaak gezegd dat alleen een arts hoofdbehandelaar of eindverantwoordelijk kan zijn”, zegt Irma de Hoop, voorzitter van de afdeling V&VN Verpleegkundig Specialisten. “Deze uitspraak laat zien dat eindverantwoordelijkheid in een individuele complexe behandeling niet bestaat. Iedereen is verantwoordelijk voor zijn eigen handelen, maar er moet wel iemand zijn die de regie op de totale behandeling heeft.”

Aanleiding: zaak tegen gynaecoloog

De aanleiding van de uitspraak van het CTG is een zaak tegen een gynaecoloog in de rol als hoofdbehandelaar. Een stel diende een klacht in nadat hun dochter anderhalve week na de geboorte overleed. Het Regionaal Tuchtcollege (RTG) verklaarde de klacht deels gegrond en legde de gynaecoloog een waarschuwing op. Allebei de partijen gingen hiertegen in beroep, waarmee de zaak bij het CTG terechtkwam.

“Er schuilt een enorm leed achter deze uitspraak”, zegt De Hoop. “Het geeft weer hoe zwaar verantwoordelijkheid kan zijn in de gezondheidszorg. Een incident kan enorme impact hebben. Al in 2015 schreef de commissie Meurs het rapport ‘Hoofdbehandelaarschap als noodgreep’ en introduceerde de term ‘regiebehandelaar’ voor de GGZ. De afgelopen jaren is de roep om meer duidelijkheid over de term ‘regievoering’ alleen maar groter geworden. Deze uitspraak is daar een uitwerking van.”

Wat betekent dit voor de beroepsgroep?

Rol van de verpleegkundig specialist

Irma de Hoop: “Voor verpleegkundig specialisten betekent het dat de rol van regiebehandelaar - die in het beroepsprofiel staat beschreven - door deze uitspraak verder wordt ingevuld. Verpleegkundig specialisten zullen deze rol steeds vaker vervullen en ontwikkelen. Steeds meer patiënten kunnen rekenen op een verpleegkundig specialist die het overzicht heeft in de totale behandeling en daarin de regie voert.”

De KNMG zal in samenwerking met V&VN Verpleegkundig Specialisten onderzoeken op welke wijze de ‘Handreiking Verantwoordelijkheidsverdeling bij samenwerking in de zorg’ uit 2010 moet worden aangepast.

Rol van de verpleegkundige

“De uitspraak van het CTG raakt niet alleen verpleegkundig specialisten, maar ook verpleegkundigen”, vult Jaap Kappert, bestuurslid bij V&VN aan. “Het is goed om te beseffen dat complexiteit in de zorg vaak niet alleen medisch is, maar bijvoorbeeld voortkomt vanuit verpleegkundige of sociale kenmerken van de zorgsituatie. Denk bijvoorbeeld aan: de mate van zelfmanagement, de woonsituatie van de patiënt of de beschikbaarheid van een steunsysteem. Dat heeft gevolgen voor de rol van verpleegkundigen bij samenwerken in de zorg, want juist zij hebben oog voor de niet-medische complexiteit. In de praktijk zijn verpleegkundigen vaak al het centrale aanspreekpunt en de verbinder tussen betrokken zorgverleners.”