Is deze crisis een aanzet naar duurzame waardering?

Hoe houden we de maatschappelijke waardering voor verpleegkundigen en verzorgenden vast? Hugo Schalkwijk, adviseur voor het Historisch College FNI bij V&VN, pleit voor het opbouwen van een collectief geheugen over de cruciale rol van verpleegkundigen en verzorgenden tijdens de coronacrisis. Hij roept verpleegkundigen en verzorgenden op om hun ervaringen te delen en zo beschikbaar te maken voor toekomstige generaties.  

Het mag duidelijk zijn: we leven in een tijd die ons nog lang zal bijblijven. Door heel het land spraken mensen in de afgelopen weken waardering uit voor verpleegkundigen en verzorgenden die hard doorwerken tijdens deze crisis. Alleen al vanwege de waardering kunnen we deze periode opschrijven als een ijkpunt in de geschiedenis van de verpleging en verzorging. Echter, hoe lang gaat die waardering aanhouden? Anita Wydoodt, bestuurder van ETZ, legt in het Brabants Dagblad van 20 april de vinger op de zere plek: “verpleegkundigen zijn nu onze helden, en straks?” Het Historisch College FNI, kenniscentrum voor verpleging en verzorging in Nederland, pleit voor het aanleggen van een collectief geheugen. Een soort databank van ervaringen van verpleegkundigen en verzorgenden tijdens deze crisis, zodat we deze keer niet vergeten hoe belangrijk verpleegkundigen en verzorgenden zijn.

Welke verhalen worden bewaard?

Historici hebben vaak hun blik op het verleden, maar kijken ook vooruit. Juist nu zijn we bezig met de vraag: hoe herinneren wij ons deze pandemie over tien jaar? Welke verhalen worden verteld? En welke weggelaten? Veel hangt af van wat er wel of niet bewaard blijft. De geschiedenis leert helaas dat verpleegkundigen en verzorgenden in elke pandemie van cruciale waarde zijn, maar slechts zelden hiervoor de eer krijgen die ze verdienen.

Dat is opmerkelijk, zeker gezien de grote impact die pandemieën hebben op verpleegkundigen en verzorgenden. De Spaanse griep maakte bijvoorbeeld veel slachtoffers ‘in de frontlinie’. Meer recent zie je dat ook bij SARS en de uitbraak van ebola. In een artikel over 100 jaar Spaanse griep, betoogde Pamela Cipriano, vice-president van de International Council of Nurses, dat de verpleging van nu ondanks grote technologische vooruitgang, net zo min voorbereid is op ‘een nieuwe Spaanse griep’ als in 1918. Ze roept op tot grote investeringen in de verpleging. Alleen als verpleegkundigen en verzorgenden voldoende zijn uitgerust, getraind en beschermd, kunnen zij zich goed op zo’n situatie voorbereiden.

Verhalenbank

Het slachtofferaantal van COVID-19 blijft vooralsnog gelukkig ver achter bij de Spaanse griep. Ook nu worden verpleegkundigen en verzorgenden echter hard geraakt. Terwijl zij juist nu zo hard nodig zijn. Hopelijk trekken we uit deze situatie een positieve les en vergeten wij ook in de toekomst niet wie ‘onze helden’ zijn. Een collectief geheugen kan daarbij helpen. Het Historisch College FNI opent daarom een verhalenbank, met een oproep aan verpleegkundigen en verzorgenden hun ervaringen te delen en zo beschikbaar maken voor toekomstige generaties. Door middel van samenwerking met onder andere het Museum Boerhaave zorgt het Historisch College FNI ervoor dat deze verhalen de plek krijgen in de geschiedenis die ze verdienen.

Als de crisis voorbij is, helpt het mensen herinneren dat blijvende waardering voor verpleegkundigen en verzorgenden noodzakelijk is en dat we daar geen pandemie voor nodig moeten hebben. Ook buiten crisistijd staan zij ‘in de frontlinie’.