Psychiatrie in de wijkverpleging: wie raakt hier nu niet van in de war?

Bas is begin twintig, zijn ouders zijn overleden. Hij heeft nog wel familie, maar zij weten niet hoe ze met hem om moeten gaan. De wijkverpleging wordt ingeschakeld omdat Bas drugs heeft gebruikt en daardoor in een psychose is beland.

Tijdens zijn psychose heeft Bas* een ongeval gehad dat hij ternauwernood heeft overleefd. Hij heeft diverse ernstige verwondingen en is incontinent. Het transferbureau geeft aan dat alleen wond- en katheterzorg nodig is, maar al snel blijkt er meer nodig te zijn, zoals medicatie aanreiken, Fragmin injecteren, wassen en aankleden.

Bas wil niet worden geholpen met wassen en aankleden. Soms mogen we hem verschonen, katheterzorg laat hij niet toe. Fragmin wordt wel toegediend, maar Bas is heel angstig voor injecties dus moet er constant uitleg bij worden gegeven. Daarbij moeten we opletten dat hij onze handen niet vastpakt. Wondzorg krijgt hij ook. Ondertussen wil Bas continu roken en is hij zeer dwingend in het contact met zijn familie. Ze zijn bang voor hem. Hij scheldt voortdurend tegen aanwezige familieleden, die hem alles moeten aanreiken, zoals eten en drinken. Als de familie even weg wil, blokkeert Bas de voordeur door er met zijn rolstoel voor te gaan staan.

Bas gaat zijn eigen gang. Hij gaat op pad in zijn rolstoel en begint weer drugs te gebruiken. De familie laat hem uiteindelijk alleen, want zij kunnen de zorg niet meer aan. Wanneer ik contact opneem met de ambulant begeleiders spreken we af om gezamenlijk naar Bas te gaan. Omdat hij zijn medicatie niet inneemt, dreigt hij opnieuw psychotisch te worden. Een crisisopname wordt geregeld.

Slecht aanspreekbaar

Enkele weken later is Bas weer thuis en spreek ik met de ambulant begeleider af om samen twee keer per week bij hem langs te gaan om hem te ondersteunen met douchen. Meer zorg is niet meer nodig: de wonden zijn gesloten, de toediening van Fragmin is gestopt, katheterzorg regelt Bas zelf. Maar na twee weken gaat het weer mis. Familie is in huis als de ambulant begeleider en ik binnenkomen. Bas heeft gedoucht, maar het appartement staat vol water omdat hij de kraan open heeft laten staan. Door kortsluiting is er geen stroom meer. Bas ligt in zijn eigen ontlasting in bed, bibberend van de kou omdat hij zich niet heeft afgedroogd en alles in huis nat is. Overal ontlasting en urine, sigarettenpeuken, gaten in het dekbed, geen eten in huis.

Bas is slecht aanspreekbaar, maar ik krijg hem zover dat ik hem wat kan wassen en aankleden en zijn bed kan afhalen. Als ik het beddengoed in een vuilniszak stop, zie ik de maden uit zijn dekbed kruipen… Ik bespreek de situatie met de ambulant begeleiders en ‘eis’ dat Bas diezelfde dag nog gedwongen wordt opgenomen, want dit kan zo niet langer. Gelukkig kan Bas diezelfde avond terecht. Ook wordt gezocht naar een passende woonvorm voor hem. Maar hij is door allerlei regels en wetten moeilijk te plaatsen, onder meer omdat vóór zijn achttiende verjaardag niet is aangetoond dat hij wellicht een verstandelijke beperking heeft waardoor hij telkens in de problemen komt.

Onverantwoord

Een paar weken later is er een overleg met de ambulant begeleiders, een woningbouwvereniging en de gemeente. Bas kan niet meer terug naar zijn huis: medebewoners van het wooncomplex hebben geklaagd en het is onverantwoord dat hij daar alleen woont. Hij kan de verantwoordelijkheid niet aan. De eigenaar van het appartement zegt dat Bas niet kan terugkeren omdat het appartement niet op zijn naam staat. De gemeente wil voorkomen dat Bas op straat belandt. De ambulant hulpverleners zeggen dat Bas een lichamelijk probleem heeft en de wijkverpleegkundige (ik in dit geval) zegt dat hij een psychisch probleem heeft.

Wie gaat er nu zorgen voor deze jongeman – en alle andere cliënten met een psychiatrische achtergrond in de wijkverpleging?

*Om de privacy van de cliënt te waarborgen, is Bas niet zijn echte naam.