Samen beslissen

Bij zorgverlening draait het om de gezondheid en het leven van patiënten en cliënten. Samen beslissen betekent dat je samen zoekt naar de behandeling of zorg die het beste bij iemand past. In die zoektocht houdt een patiënt of cliënt rekening met zijn of haar situatie, wensen en behoeften. Jij als professional gebruikt jouw kennis over uitkomsten van mogelijke behandelingen, onderzoeken, medicatie of ondersteuning. Als verpleegkundige, verzorgende of verpleegkundig specialist speel je een belangrijke rol in deze samenwerking. Tijd om die rol op te pakken.

Samen beslissen is niet nieuw. Veel verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundig specialisten proberen hun patiënten en cliënten al zo veel mogelijk bij een beslissing te betrekken. Het centraal stellen van de patiënt zit in je DNA: je bent ervoor opgeleid, je bent makkelijk benaderbaar voor patiënt en familie en je bezit de juiste kennis en competenties over hoe dit te doen. En daarnaast, jij staat vaak het dichtstbij de patiënt. Toch blijkt uit onderzoek (Kantar, 2020) dat slechts 37 procent van alle deelnemende patiënten zegt dat zij beslissingen samen met hun zorgverlener nemen. Hier valt nog winst te halen.

Als je samen kunt bepalen wat de best passende behandeling of zorg is, heeft dat heel wat voordelen:

Wat doet V&VN?

• V&VN is actief betrokken bij het landelijke programma 'Uitkomstgerichte zorg' waar 'Samen Beslissen' onderdeel van uitmaakt. In dit programma werken alle landelijke partijen binnen de medisch specialistische zorg samen om inzicht te krijgen in patiëntgerichte zorguitkomsten. Uitkomsten die je kunt verwachten bij behandeling en zorg in het ziekenhuis. Deze uitkomstinformatie kun je goed gebruiken bij het gesprek met de patiënt.
  
  
• Ook is er volop aandacht voor het stimuleren van het goede gesprek tussen de wijkverpleegkundige en cliënten thuis. V&VN werkt vanuit het Kwaliteitskader Wijkverpleging samen met de Patiëntenfederatie Nederland aan meer keuze-informatie en een keuzehulp voor de wijkverpleging.
  
  
• Verder ontwikkelt V&VN richtlijnen die jou helpen bij het kiezen van de juiste evidence based zorgopties. Op basis van deze richtlijnen worden keuzehulpen ontwikkeld. Een goede keuze is immers nooit zomaar een optelsom van de voor- en nadelen en de verwachte uitkomsten van de opties. Een goede keuze houdt rekening met voorkeuren, behoeften en omstandigheden van patiënten en cliënten en hoe zij omgaan met ziekte en gezondheid. Keuzehulpen helpen bij het voeren van dit gesprek. V&VN heeft samen met landelijke partijen een Leidraad ontwikkeling Keuzehulpen ontwikkeld.

Wat kun jij doen?

Dat samen beslissen nog niet altijd goed lukt, heeft verschillende oorzaken. Aan de ene kant zijn er patiënten en cliënten die zich niet goed voorbereiden, informatie niet goed begrijpen, of geloven dat hun eigen mening niet relevant (genoeg) is. Aan de andere kant kan de houding en werkstijl van verpleegkundigen, verzorgenden het verschil maken. Bijvoorbeeld door (nog) beter te luisteren, de tijd te nemen om uitleg te geven en geen aannames te doen over iemands begrip of situatie.

Wees je bewust van jouw rol in het proces en draag dit actief uit. De volgende tips kunnen je daarbij helpen. Maar bekijk eerst de Kennisclip Samen Beslissen. Het geeft je goed inzicht in wat samen beslissen inhoudt en welke rollen jij als verpleegkundige, verzorgende of verpleegkundig specialist hebt bij het samen beslissen. 

1. Verdiep je kennis over Samen beslissen

• Bekijk de competentieset Samen Beslissen Verpleegkundigen of Verpleegkundig specialisten
• Lees de handleiding (Kadernotitie) Samen beslissen in het verpleegkundig domein
• Doe de test uit het V&VN Magazine
• Wordt je bewuster van wat samen beslissen is en verbeter je kennis en vaardigheden in samen beslissen. De volgende tips helpen je op weg.

2. Breng samen beslissen onder de aandacht

In jouw organisatie, bij collega's en bij jouw patiënten of cliënten. Je kunt gebruikmaken van:

• de poster Samen beslissen (gericht op verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten in het ziekenhuis). Op de poster zie je wat samen beslissen inhoudt en wat jouw rollen hierbij zijn in de praktijk. Je kunt hem printen en ophangen of digitaal inzetten in je organisatie of instelling. 
  
  
• de landelijke campagnematerialen op www.begineengoedgesprek.nl. Hier vind je meer informatie en kun je in de toolkit voor zorgverleners materialen bestellen, zelf materiaal samenstellen en verschillende social mediafilmpjes downloaden.
  
  
• de toolkit voor bijeenkomsten met patiënten en naasten over Samen Beslissen. De toolkit bevat o.a. een draaiboek, basispresentatie, video's en stellingenspel waarmee je in een handomdraai een bijeenkomst organiseert. 

3. Bekijk hulpmiddelen om samen beslissen makkelijker te maken

• Zakkaart
• Drie goede vragen
• Drie goede vragen bij kinderen
  
  

4.  Laat je inspireren door hoe collega's samen beslissen aanpakken

• Lees de ervaringsverhalen uit het V&VN Magazine: Samen beslissen
• Lees meer praktijkvoorbeelden op het Kennisplatform Uitkomstgerichte zorg